Prostat biyopsisi, prostat kanseri şüphesi olan hastalarda tanı koymak için kullanılan bir yöntemdir. Prostat kanseri genellikle ileri evrelerde belirti verir; bu nedenle erken dönemde teşhis koymak önemlidir. Parmakla rektal muayenede anormallik tespit edilmesi veya PSA (Prostat Spesifik Antijen) değerlerinde yükselme görülmesi durumunda, prostat biyopsisi yapılması önerilir. Bu işlem genellikle ultrason eşliğinde rektal olarak gerçekleştirilir ve prostattan doku örneği almak için 18 G çapında iğne kullanılır.

Prostat biyopsisi yapılmadan önce hastalar ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilir. İşlemin olası yan etkileri ve komplikasyonları hakkında bilgi verilir. Hastanın kullandığı kan sulandırıcı ilaçlar, biyopsiden en az 7-10 gün önce kesilmelidir.

Prostat biyopsisinde enfeksiyon riskini azaltmak amacıyla antibiyotik kullanımı önerilir. Bazı merkezler antibiyotik kullanımı yapmayabilir, ancak enfeksiyon riskini azaltmak ve komplikasyonları en aza indirmek için antibiyotik kullanımı yaygındır.

Biyopsi öncesinde hastanın rektum bölgesinin temizlenmesi, dışkı oranını azaltmak için yapılır. Bu sayede transrektal ultrasonografi sırasında prostat daha iyi görüntülenir ve enfeksiyon riski azaltılır.

Biyopsi sırasında lokal anesteziklerle prostat bezi uyuşturulur ve ağrı kontrolü sağlanır. Bu şekilde hastalar, rahatsız edici ağrı hissetmeden işlem tamamlanır.

Prostat biyopsisi, çeşitli tekniklerle gerçekleştirilebilir. İşlem öncesinde prostatın ultrasonografik olarak boyutları ölçülür ve büyüklüğü belirlenir. Biyopsi sırasında 18 G iğne takılmış biyopsi tabancası kullanılır.

Gemicilikte kullanılan ve gök cisimlerinin yüksekliğini ölçen bir alet olan Sextant, altıda bir anlamındadır. Prostatın her iki kısmından taban, apex ve orta biyopsileri alınır. Altı kadran biyopsisi ile sağ ve sol taraflardan üçer parça olmak üzere toplam altı parça alınır.

Sextant biyopsilere ilave olarak alınan lateral biyopsiler sayesinde kanserin tespit edilme oranı artar. Bu nedenle Sextant biyopsilerin prostat kanseri tanısında yetersiz olduğu kabul edilir. Extended biyopsi ile prostatın boyutlarına bağlı olarak 10-12 kadran biyopsi yapılır. Prostatın boyutları 50 cc üzerinde olan hastalarda transisyonel zon biyopsileri de alınabilir. Extended biyopsi ile kanser daha başarılı bir şekilde tespit edilebilir ve genellikle prostat biyopsisinde tercih edilir.

Daha önce 1-2 defa biyopsi yapılmış ancak kanser tespiti yapılamayan hastalarda, PSA değeri yüksek olduğunda veya parmakla rektal muayenede anormal bulgular olduğunda tekrar biyopsi yapılır. Saturasyon biyopsisinde hastalardan 20 veya daha fazla sayıda parça alınır.

Prostat biyopsisi sonrasında hafif ateşle birlikte semptomatik üriner sistem enfeksiyonları görülebilir. Bu tür enfeksiyonlar genellikle alınan antibiyotiklerle tedavi edilir ve %2 oranında etkili olabilir.

Biyopsi sonrasında hastaların %23-63 kadarında hematüri (idrarda kan) görülebilir. Rektal kanamalar ise yaklaşık %2,1-21 oranında etkili olabilir. Bu tür etkiler genellikle kendiliğinden düzelir.